Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2012

ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ: Αυτονόητη ή ευκαιριακή ανθρώπινη δράση;

ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ: Αυτονόητη ή ευκαιριακή ανθρώπινη δράση;

Της Κατερίνας Γοργάλα

Δικηγόρου

«Εθελοντισμός είναι η αυθόρμητη, ενσυνείδητη και ανιδιοτελής προσφορά της ανθρώπινης ενέργειας για τη θεραπεία της ανάγκης του πλησίον. Αυτός είναι ο πιο διαδεδομένος ορισμός που θα ανακαλύψει όποιος αναζητήσει μια εξ’ ορισμού προσέγγιση.»

Έτσι ξεκινάει το πολύ ενδιαφέρον άρθρο της, στην εφημερίδα Ταχυδρόμο (Πέμπτη 19/1/2012)  η κ. Κατερίνα Γοργάλα, η οποία είναι δικηγόρος, που σημαίνει ιδιαίτερα μορφωμένη και ενημερωμένη για τον εθελοντισμό σήμερα στην Ελλάδα.
 Όπως μας ενημερώνει :
«Η ποσοτική και ποιοτική συμβολή του εθελοντισμού στον τόπο μας δηλώνει την στάθμη του πολιτισμού μας  αν αναλογιστούμε ότι στην Ελλάδα  μόλις το 18% των πολιτών της δηλώνουν εθελοντές, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Αυστρία υπερβαίνει το 60% και στην Ολλανδία το 55%!»

Εδώ στην αρχή κιόλας, στις λέξεις: «αυθόρμητη», «χαμηλή  στάθμη» και  «δηλώνει», θέλω να σταθώ, αφού πρώτα όμως πω, ότι είναι ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο που μ’ άγγιξε για πολλούς λόγους.
Το διάβασα πολλές φορές, για να μπορέσω να καταλάβω το αποτέλεσμα της πρότασής της στο οικονομικό κέρδος ενός κράτους, (δεν είμαι σίγουρη ότι το κατάλαβα απόλυτα, ποτέ δεν τα πήγαινα καλά με τα οικονομικά), είναι πολλά τα σημεία του που θα ήθελα να σχολιάσω, αλλά δεν θα το κάνω. Βρίσκω ότι το θέμα είναι πολύ μεγάλο, δεν μπορεί να συζητηθεί στην σελίδα μου, (ιδιαίτερα τώρα που τα σχόλια τα έχω  κλειστά), κι ότι εκτός απ’ την  πρότασή της (που επιμένω- δεν μπορεί να συλλάβει ο νους μου, το πόσο μεγάλη οικονομική αλλαγή μπορούν να φέρουν στον τόπο μας, ξέρω ήδη ότι πολλοί φοιτητές κάνουν πρακτική, χωρίς να πληρώνονται, δεν είδα φως!)
συμφωνώ απόλυτα σε ότι καταλαβαίνω καλύτερα, κι αυτό είναι :
ότι πρώτα πρέπει να γίνουμε «Εθελοντές – Άνθρωποι»!

Μ’ αρέσει πολύ που διαφωνεί με τους Εθελοντισμούς που λήγουν με τα προγράμματα, κ.λ.π.  Εκείνη ξέρει, ευτυχώς! Την βοηθά το επάγγελμά της, οι γνώσεις της, τα ενδιαφέροντά της γύρω από πολιτική και Δήμους κ.λ.π. Εγώ δεν το είχα αισθανθεί σ’ αυτό το επίπεδο, αλλά γύρω μου, στην γειτονιά μου, στις δουλειές μου, στους ανθρώπους που συναναστρέφομαι κ.λ.π.
Από κει κοίταζα την «στάθμη», κι έπαιρνα τα ζύγια μου…ΠΑΝΤΑ!
Διαφωνούσα που την έβλεπα να κατεβαίνει, το’ λεγα, ούρλιαζα και δινόμουνα αυθόρμητα, μέχρι που σιώπησα, για να κοιτάξω μέσα μου, να δω, πόσο εκτός εποχής βρίσκομαι, μη με περάσουν και για τρελή…

Χαίρομαι πραγματικά, κυρία Κατερίνα που έτυχε να «συναντηθώ» μ’ αυτό το άρθρο και κατ’ επέκταση, με σας!
Να είστε καλά, κι αν έχετε πολλές τέτοιες «λεπτές» σκέψεις, να τις γράφετε δημόσια, ώστε να ταρακουνιέται λίγο η στάθμη, και ποιος ξέρει; Μπορεί να φανεί πολύ περισσότερη απ’ ότι είναι «δηλωμένη», κι απ’ ότι φαίνεται… να δείξει παραπάνω, κι αν όχι, ίσως βοηθήσει να την ανεβάσουμε λίγο εμείς, έστω και συζητώντας την. 
Εδώ, μια ακόμα Κατερίνα, «αδήλωτη» και εκτός προγραμμάτων κομμάτων, δήμων ή ομάδων,  επειδή έτυχε να έχω βγάλει ένα Άλλο Σχολείο... θα μιλήσω όσο πιο σύντομα γίνεται, με δικά μου λόγια, αφού πρώτα όμως:


Συγχαρώ την κυρία Κατερίνα Γοργάλα για την επιλογή του θέματός της και για τις σκέψεις της! Χαίρομαι με ανθρώπους που διαφωνούν για τέτοια «λεπτά» θέματα, όπως είναι ο εθελοντισμός που γράφουν δημόσια την γνώμη τους και μάλιστα έχουν και προτάσεις!
Την «Ευχαριστώ» που μου έδωσε την αφορμή να πω κι εγώ δυο λόγια, σε κάτι που χρόνια με στεναχωρεί  και με  βασανίζει, βλέποντας καθημερινά  στην χώρα μου αυτή την «στάθμη» ολοένα να κατεβαίνει…

… κι όλο μ’ έπνιγε…αυτή η έλλειψη νερού πηγής…

Λυπάμαι μόνο που δεν έχω τον χρόνο να δακτυλογραφήσω όλο το άρθρο της! Η μηχανούλα μου δεν μπορεί να σταθεί στο ύψος της, όμως τις κύκνειες προσπάθειές της, τις έκανε! Μια άλλη μέρα, ίσως βοηθήσει και ο σκάνερ μου, να δείξω καλύτερα το άρθρο της.

Μην το πείτε εγωισμό, ούτε επίδειξη το παρακάτω:

7/9/99 Σεισμός στην Ελλάδα; Ναι. Πού; Στην Αθήνα. Και τι σε νοιάζει; Πολύ με νοιάζει. Εκεί είναι οι περισσότεροι αγαπημένοι μου άνθρωποι. Αδέρφια, ανίψια, φίλοι. Αλλά ακόμα κι αν δεν ήταν οι δικοί μου άνθρωποι, πάλι θα μ’ ένοιαζε. Πρέπει  να είσαι αναίσθητος για να μη σε νοιάζει.


Άλλη μέρα
Δεν γράφω. Ξέρω όμως ότι δεν φεύγει απ' το μυαλό μου, ούτε ο σεισμός της Αθήνας, ούτε της Τουρκίας, ούτε η φιλία των δύο κρατών, ούτε τίποτα.
…..Απόψε είδα τυχαία την εκπομπή της Άννας Παναγιωταρέα, κάνοντας ζάπινγκ, αργά.  Άκουσα κάτι για Άνθρωπο, σεισμό, βραβείο και έμεινα σ’ αυτό το κανάλι. Δεν ξέρω αν έχω δει ποτέ μου άλλη τέτοια εκπομπή που να με κάλυψε τόσο.
Αυτή η εκπομπή με γέμισε. Ένιωσα ότι είμαι εδώ. Στον σωστό κόσμο.
   Μιλούσε για αξίες και βραβεία και χάρηκα όταν άκουσα εκείνον τον άνθρωπο, που είπε: «Ποια Ακαδημία να δώσει βραβείο στην κοπέλα; Η κοπέλα είναι ποιο άξια από κάθε βραβείο και από κάθε Ακαδημία».
   Μιλούσαν για την κοπέλα που ήξερε Γαλλικά και κάθισε στα ερείπια (24 ώρες; δυο μέρες; Δεν θυμάμαι πόσο) και στήριζε ψυχολογικά μία κυρία που ήταν θαμμένη ζωντανή μέσ’ τα ερείπια, μέχρι να την βγάλουν.
   Έτσι είναι κυρία Άννα μου. Επιτέλους άρχισε να φαίνεται μια αλήθεια. Μια ανθρωπιά που για τον κόσμο της δημοσιότητας χάθηκε, όμως για μας τον απλό κόσμο, υπάρχει. Σας εντυπωσίασε που η κοπέλα δε θέλει τις κάμερες. Μα, τι ποιο φυσιολογικό; Ένας άνθρωπος κάνει ότι κάνει  για τον εαυτό του και όχι για τις κάμερες.  Κι εγώ προσπαθούσα να προσαρμοστώ μ’ αυτές, για να μη με πουν κομπλεξική. Εκεί μας φτάσατε εσείς οι διάσημοι. Έκλαιγα μετά την κάμερα. Ένιωθα σαν φυλακισμένη μπροστά της και χάρηκα που δεν είμαι τρελή και αυτή η κοπέλα το απέδειξε αυτό. Μπράβο σ' αυτή την κοπέλα για ότι έκανε, μεγαλύτερο όμως μπράβο γι’ αυτό που δεν έκανε. Που δεν έγινε έρμαιο, ακόμα και θετικό, της κάμερας και της δημοσιότητας. Μεγάλο μπράβο! 
   Κι αν εσείς οι δημοσιογράφοι θαυμάσατε τόσο πολύ το γεγονός, αυτό δείχνει κάτι άλλο. Ότι δεν είναι σωστοί οι άνθρωποι γύρω σας. Εγώ το βρίσκω ότι ήταν υποχρέωσή της να το κάνει. Το ίδιο θα κάναμε όλοι μας. Ακόμη και η κόρη μου που ξέρει Γαλλικά και είναι μικρή, δεν θα είχε φύγει από κει. Αλίμονο κυρία Άννα μου. Όλοι οι απλοί άνθρωποι, το ίδιο θα έκαναν. Δεν βρίσκω τον λόγω που δίνονται βραβεία για πράξεις Ανθρωπιάς. Γι’ αυτό λεγόμαστε  άνθρωποι και όχι ζώα.

17/8/99   1169 οι νεκροί στην Τουρκία. Τι να γράψεις; Θρήνος, πανικός. Σεισμός. Τόσος πόνος στη χώρα μας, τόσος πόνος δίπλα μας, τι να πεις και τι να γράψεις; Να προσευχόμαστε και να ελπίζουμε, «Μέχρι εδώ». Ναι. Αυτό. Τίποτ’ άλλο. Όχι μακριά από μας. Μακριά απ’ όλη την ανθρωπότητα. Μακριά!

(Απόσπασμα απ’ το «Στιγμές Ζωής – Στιγμές Ψυχής» σελ. 87-88 εκδ.2006) 

Έτσι σκεφτόμουνα πάντα και πάντα έτσι θα σκέφτομαι. Τον εθελοντισμό ή τον έχεις μέσα σου ή δεν τον έχεις. Αν είναι του χαραχτήρα σου να δίνεις, θα δίνεις, ακόμα κι όταν δεν έχεις. Αν δεν είναι μέσα σου, ότι και να διδάξει η οικογένεια, το σχολείο, με λόγια ή νόμο, καταναγκαστικό έργο θα είναι και θα έχει ημερομηνία λήξης, μόλις πάψει να φαίνεται και σταματήσουν να χειροκροτούν οι άλλοι…

Θέλω να πιστεύω πως τα νούμερα των Ελλήνων  εθελοντών είναι πολύ μεγαλύτερα, απ’ αυτά που είναι δηλωμένα. Είμαι σίγουρη πως υπάρχουν Άνθρωποι που δεν σταματουν «να κάνουν το καλό και να το ρίχνουν στο γιαλό…», κάθε μέρα, όπου η ανάγκη του άλλου τους καλεί, όπως μπορεί και όσο μπορεί.

Αυτός είναι ο φυσικός αυθόρμητος εθελοντισμός. Είναι μάθημα που διδάσκεται κυρίως απ’ τους γονείς, όχι με λόγια, αλλά με έργα. Ξεκινάς βοηθώντας πρώτα στα προβλήματα της γειτονιάς σου, μετά πας παρακάτω, παρακάτω… για να φτάσεις και στο γιαλό, (ας αλλάξει και η έννοια του, αν χρειαστεί) πρώτα απ' όλα για σένα, για να είναι καλά το μέσα σου.

Σίγουρα απαραίτητος και ο προγραμματισμένος εθελοντισμός από ομάδες, γιατί υπάρχουν περιπτώσεις που θέλουν οργάνωση, πολλά άτομα, ειδικότητες, κ.λ.π., σίγουρα το χειροκρότημα και η προβολή είναι μια ψυχική αμοιβή για συνέχεια και παράδειγμα προς μίμηση, αρκεί  να μην είναι ο στόχος μόνο αυτός και όλα μπερδεύονται ή σταματούν εκεί!
Αν και, όσο το σκέφτομαι, δηλωμένοι και αδήλωτοι (φάσκω και αντιφάσκω, τελικά), το αποτέλεσμα μετράει που δεν είναι άλλο από τον «Σωσμό» του άλλου.

Η στάθμη δεν μπορεί να ηρεμήσει απόψε, γιατί αυτό το άρθρο μου ξύπνησε πολλές αναμνήσεις και παραδείγματα. Άλλα ξεκίνησα να γράψω, σε άλλα μπερδεμένα κατέληξα, λόγω αναγκαστικών διακοπών, χ προσωπικών λόγων.
Δεν έχει νόημα να συνεχίσω να γράφω όλα όσα σκέφτομαι (ή κάνω) μια ζωή και ειδικά αυτές τις μέρες, με  αφορμή αυτό το άρθρο.
Για μένα, η στάθμη του εθελοντισμού θ’ ανέβει, όταν προχωρήσουμε μπροστά αλλιώς, και θα το καταλάβουμε ότι ανέβηκε, όταν κοιτάζοντας  πίσω, δεν θα γινόμαστε πια στήλη άλατος, αλλά θα χαμογελάμε με ανθρώπινη ικανοποίηση όλοι μαζί.
Άργειε, να ‘ρθει εκείνη η μέρα, άραγε;